در این مطلب قصد داریم در مورد تدریس خلاق به بحث و گفتگو بپردازیم. تدریس خلاق چیست؟ به‌عنوان یک مدرس، چرا باید با روش‌های تدریس خلاق آشنا شویم؟ مزایای تدریس خلاق چیست؟ عوامل مؤثر برای تبدیل شدن به یک معلم خلاق چیست؟ اگر شما هم با این قبیل سؤالات در ذهن خود روبرو هستید، تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
تدریس خلاق چه تدریسی است؟
تدریس خلاق موضوع مهمی است که این روزها نقل محافل فرهنگی شده است و مدرس‌های مختلف به بحث و گفتگو در مورد آن می‌پردازند و در واقع تدریس خلاق به تدریسی گفته می‌شود که بیشترین شوق و اشتیاق را در دانش‌آموز ایجاد کند. این روش تدریس، مطالب درسی را با روش‌هایی مبتکرانه و نوآورانه به دانش آموزان می آموزد و از موضوعات خسته‌کننده و حوصله سربر، مطالبی جذاب و هیجان‌انگیز می‌سازد. در تدریس خلاق تمام تمرکز بر روی روش‌های تدریسی است که با روحیات دانش‌آموز بیشترین سازگاری را دارد.
حقیقت این است که روش‌های تدریس سنتی خسته‌کننده و آزاردهنده هستند و برای اکثریت قریب به اتفاق دانش‌آموزان، هیچ جذابیتی ندارند.مدرس‌هایی که از روش‌های تدریس خلاق استفاده می‌کنند، با ترکیب کردن خلاقیت و نوآوری با برنامه‌ها و سرفصل‌های درسی، چنان شوقی در دانش‌آموزان ایجاد می‌کنند که علاوه بر اینکه حضور روزانه در کلاس درس خسته‌کننده باشد و استرس‌های دانش‌آموزی را داشته باشد، منجر به افزایش خلاقیت و علاقه‌مندی دانش‌آموزان شده و استعدادهای آن‌ها را شکوفا می‌کند.
فرصت رایگان برای دبیران >> با اشتراک رایگان آزمون ساز آنلاین پلکان یادگیری که استقبال بی نظیر دبیران مدارس را در برداشته است می‌توانید به راحتی و در کمترین زمان، آزمون های تشریحی و تستی طراحی کنید و به صورت آنلاین یا حضوری آن را برگزار نمایید.
عوامل مؤثر برای تبدیل شدن به معلم خلاق
در ادامه با عوامل مؤثر برای تبدیل شدن به یک معلم خلاق آشنا خواهیم شد.
۱. ویژگی‌های شخصیتی مدرس: شامل سطح اطلاعات، میزان مطالعه در موضوعات جدید و به‌روز، نحوه برقراری ارتباط با دانش‌آموزان، قدرت بیان و قدرت انتقال مفاهیم، شخصیت، خلقیات و روحیات مدرس، انعطاف‌پذیری، ریسک‌پذیری، اعتمادبه‌نفس و قدرت تخیل.
۲. عوامل خانوادگی مدرس: مدرس باید قدرت مانور و آزمون‌وخطا داشته باشد و بابت در پیش گرفتن روش‌های جدید و خلاق آموزشی، مورد سرزنش قرار نگیرد.
۳. تجربیات دوران مدرسه: تجربیات دوران تحصیل و مرور کردن روش‌ها و تعاملات مدرس‌های مختلف، نقش پررنگی در خلاقیت و انعطاف‌پذیری مدرس دارند.
۴. تعامل با سایر مدرس‌ها: برای آگاهی از روش‌های جدید تدریس و گرفتن پیشنهادات، انتقادات و بازخوردها، مدرس باید با همکاران خود در تعامل دائمی و مؤثر باشد.
راهکارهای مؤثری که باید برای تدریس خلاق بدانید.
برای تبدیل شدن به یک مدرس خلاق، باید با راهکارهای مؤثر تدریس خلاق آشنایی داشته باشید. در این بخش با ۲ مورد از مهم‌ترین راهکارهایی که باری تدریس خلاق به آن‌ها نیاز خواهید داشت، آشنا می‌شویم.
۱. تدریس دانش‌آموز محور: با ایجاد بحث‌های گروهی به‌صورت منظم و هدفمند توسط مدرس و محول کردن پروژه‌های مختلف به دانش‌آموزان، مدرس باید نقشی هدایت‌گر داشته باشد و به دانش‌آموز کمک کند تا مسائل را از دید خودش ببیند، نه از دید مدرس.
۲. استفاده از ابزارها و رسانه‌های کمک آموزشی جدید و جذاب: آموزش با استفاده از پاورپوینت و اسلاید، آموزش تصویر محور و ویدیویی و استفاده از پوسترها و طراح‌های گرافیکی متنوع، حس شور و اشتیاق را در دانش‌آموزان ایجاد می‌کند.
حتما بخوانید: ترفندهای تبدیل شدن به معلم هوشمند
پیشنهاداتی جهت افزایش خلاقیت تدریس
اگر به دنبال پیشنهاداتی برای افزایش خلاقیت در تدریس خود هستید، می‌توانید نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- همواره به‌روز باشید؛ یادگیری مطالب جدید را جزو برنامه‌های همیشگی خود قرار دهید و به مطالب مسلط باشید.
- با همکاران مدرس خود در ارتباط دائمی باشید.
- دفترچه‌ای برای یادداشت کردن ایده‌هایی داشته باشید که از ذهنتان گذر می‌کنند.
- موانعی که مانع از خلاق بودن در شما می‌شوند را حذف کنید.
- همواره ایده‌های جدید خلاقیت را تمرین کنید.
- ایده‌هایی که یادداشت می‌کنید را با آزمون‌وخطا عملی کنید.
- به خودتان فرصت بدهید و از اشتباه کردن نهراسید.
- سعی کنید همکارانتان را با خود همراه و هم‌سو کنید.
- در مورد مزایای تدریس خلاق با دانش‌آموزان و سایر مدرس‌ها گفتگو کنید.
انواع روش های تدریس خلاق
۱. همواره در کلاس بحث ایجاد کنید. موضوع بحث‌ها را هدفمند انتخاب کنید و جریان بحث را به‌صورت هوشمند مدیریت و هدایت کنید.
۲. در تدریس خود از داستان‌های جذاب مختلف بهره ببرید. داستان‌ها در خاطر می‌مانند و مطالب آموزشی را بهتر منتقل می‌کنند.
۳. دانش‌آموزان را در جایگاه مدرس قرار دهید و از آن‌ها بخواهید قسمتی از درس را به شیوه مدنظر خودشان تدریس کنند.
۴. پروژه محور باشید تا تئوری محور.
۵. مشکلات درسی را در قالب سناریوهایی ملموس و تجربی بیان کنید و از دانش‌آموزان راه‌حل بخواهید.
۶. تمرکز خود را بر روی پرورش تفکر انتقادی دانش‌آموزان قرار دهید و آن‌ها را پرسشگر بار بیاورید.
۷. از انواع گیمیفیکیشن در تدریس خود استفاده کنید.
۸. در صورت امکان، کلاس درس را به طبیعت منتقل کنید.
۹. بازی‌های گروهی و انفرادی، روش‌هایی عالی و مؤثر برای انتقال مفاهیم هستند.
عوامل مؤثر در بهبود کیفیت
۱۰ عامل مؤثر که برای بهبود کیفیت تدریس خلاق Creative teaching خود می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید به شرح زیر هستند:
- سعی کنید دانش‌آموزان خود را بیشتر بشناسید.
- محیطی امن برای ریسک کردن خود و دانش‌آموزان ایجاد کنید.
- اشتیاق و هدفمندی را در دانش‌آموزان افزایش دهید
- چهارچوب تدریس و هدف روزانه کلاس درس را در ابتدای هر جلسه مشخص کنید.
- روی قدرت انتقال مفاهیم و طرز بیان خود کار کنید. مطالب را به ساده‌ترین شکل ممکن طرح کنید.
- دانش‌آموزان را به چالش بکشید، در عین حال اعتمادبه‌نفس آن‌ها را پرورش دهید.
- تسلط کاملی به مفاهیم درسی داشته باشید و اطلاعات خود را به‌روز نگه دارید.
- متکلم وحده نباشید؛ دائم طرح مسئله کنید و بحث‌های گروهی را استارت بزنید.
- سؤالات خوب و هدفمندی را از دانش‌آموزان بپرسید.
- بخش تأثیرگذار و قابل توجهی از نمره نهایی را به پروژه‌ها و فعالیت‌های کلاسی اختصاص دهید.
مزایای استفاده از روش تدریس خلاقانه
مزایای تدریس خلاق در یک نگاه به شرح زیر هستند:
- دانش‌آموزان با یکدیگر، با مطالب درسی و مدرس خود ارتباط بهتری برقرار می‌کنند.
- در بحث‌ها مشارکت می‌کنند و فعال هستند.
- اعتمادبه‌نفس دانش‌آموزان افزایش پیدا می‌کند.
- شش دانگ حواسشان به کلاس درس است.
- روش بحث کردن با یکدیگر را می‌آموزند.
- توانایی استدلال پیدا می‌کنند.
- به چالش کشیدن افراد بالاتر و بزرگ‌تر از خود را آموزش می‌بینند.
- پرسشگر و منتقد می‌شوند.
- نظرات و پیشنهادات خود را بدون ترس و اضطراب بیان می‌کنند
- دوستان خود را مورد تمسخر قرار نمی‌دهند.
- ریسک‌پذیری را آموزش می‌بینند.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد تدریس خلاق صحبت کردیم و از نزدیک با زوایای مختلف تدریس خلاق آشنا شدیم. متوجه شدیم که تدریس خلاق به تدریسی گفته می‌شود که در آن، مدرس به‌جای استفاده از روش‌های سنتی و اغلب حوصله سر بر آموزش، مطالب خسته‌کننده درسی را به شیوه‌ای خلاقانه و نوآورانه به دانش‌آموزان منتقل می‌کند و حس اشتیاق و کنجکاوی آن‌ها را تحریک می‌کند.
لطفا نظر ارزشمند خود را درباره این مقاله از پلکان یادگیری به صورت کامنت در زیر همین پست منتشر کنید.
سلام مونا جان. خیلی ممنون از نگاه زیبات. موفق باشی.
خیلی خوب بود
خانم شیخ زاده عزیزم ممنون از نگاه و لطف زیبای شما.
عالی بود تشکر
خوشحالم از اینکه راضی هستی ساره جان. موفق باشی عزیزم
خیلی بدردم خورد .ممنونم