فیزیوتراپی یکی از زیرشاخه‌های علوم پزشکی است. فیزیوتراپی جز گروه توانبخشی به شمار می‌رود و هدف آن بهبود کیفیت زندگی و توانمندی افراد است. در فیزیوتراپی از دارو، مواد شیمیایی و روش‌های تهاجمی استفاده نمی‌شود و در عوض از عوامل فیزیکی چون دما، مکانیک و حرکات اصلاحی، الکتریسیته و نور جهت توان بخشی بیماران استفاده می‌شود. این بیماران شامل افراد مختلفی می‌شوند. دسته اول شامل مجروحین پس از سوانحی همچون تصادفات، سوختگی و … هستند. دسته دوم نیز افرادی هستند که دچار عوارض پس از بیماری‌هایی همچون دیابت، بیماری کلیوی، سکته مغزی شده اند و توانایی خود را در یک یا چند اندام از دست داده اند. دروس رشته فیزیوتراپی شامل دروس پایه، تخصصی و کاراموزی است که دانشجویان را جهت ورود به این رشته آماده می‌کند.
مقاطع تحصیلی و گرایش‌های رشته فیزیوتراپی
این رشته شامل مقطع کارشناسی به مدت 4 سال، مقطع ارشد به مدت 2 سال و دکتری به مدت 4.5 سال است. گرایش‌های ارشد این رشته شامل موارد زیر است که برخی از آنها تخصصی رشته فیزیوتراپی و برخی دیگر گرایش‌های سایر رشته‌ها هستند.
- فیزیوتراپی
- فیزیولوژی
- فیزیوتراپی ورزشی
- مدیریت توانبخشی
- علوم تشریحی
- سلامت سالمندی
- ارگونومی
- فیزیک پزشکی
فارغ التحصیلان ارشد فیزیوتراپی نیز می‌توانند در دکتری تخصصی این رشته یا سایر رشته‌ها شرکت کنند. این گرایش شامل موارد زیر است:
- دکتری فیزیوتراپی
- دکتری علوم و فناوری‌های تصویربرداری پزشکی (گرایش تصویربرداری عصبی)
- دکتری بیولوژی تولید مثل
- دکتری علوم اعصاب
- دکتری سالمندشناسی
- دکتری فیزیولوژی ورزشی
- دکتری تشریحی
- دکتری علوم سلولی کاربردی
- دکتری مهندسی بافت
- دکتری مشاوره توانبخشی
- دکتری آرگونومی
- دکتری مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
- دکتری نانوفناوری پزشکی
- دکتری بهداشت حرفه‌ای
- دکتری پزشکی مولکولی
- دکتری کار درمانی
- دکتری علوم بیومدیکال مقایسه‌ای
- دکتری فیزیولوژی
مزایا و معایب رشته فیزیوتراپی
از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این رشته جایگاه فعلی آن است. این رشته از امنیت شغلی و جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار است. همچنین طول تحصیل آن 4 سال است و می‌توانید به سرعت وارد بازار کار شوید. علاوه بر موارد ذکر شده دشواری‌های رشته‌های پزشکی و پرستاری را از لحاظ ساعت و کشیک‌های بیمارستانی نیز ندارد. به نسبت سایر رشته‌های این حوزه دارای استرس بسیار پایینی است. وضعیت بازار کار رشته فیزیوتراپی نیز مناسب است و افراد می‌توانند علاوه بر فرصت کار در مراکز دولتی مراکز خصوصی خود را نیز تاسیس کنند.
از بزرگ‌ترین معایب این رشته می‌توان به این موضوع اشاره کرد که یک کار عملی است و نیاز به بهره گرفتن از جسم دارد. این موضوع می‌تواند در دراز مدت سبب مشکلاتی برای خود فیزیوتراپیست‌ها شود که البته با ورزش قابل مدیریت هست. حجم دروس کارشناسی و منابع درسی نیز در دوره کارشناسی نسبت به برخی رشته پیراپزشکی اندکی بیشتر است.
کاربرد و روش‌های درمانی در فیزیوتراپی
همانطور که گفتیم این رشته زیر مجموعه علوم پزشکی و توان بخشی است. مهم‌ترین کاربردهای آن در بیماری‌های ارتوپدی، دستگاه قلبی و تنفسی، دستگاه اعصاب محیطی و مرکزی، تصادفات و سوختگی‌ها، و حرکات اصلاحی است. روش‌های درمانی نیز به طور عمده به زیر مجموعه تمرین درمانی، الکتروتراپی و مهارت‌های درمان با دست تقسیم می‌شود.
بازار کار فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی در ایران
این رشته در حال حاضر یکی از بهترین بازارها را در بین رشته‌های علوم پزشکی دارد زیرا ظرفیت پذیرش سالیانه آن در دانشگاه‌ها کم است و به همین علت اشباع نشده است. در واقع برخی شهرستان‌ها حتی با کمبود نیروی فیزیوتراپیست مواجه هستند. پیش بینی می‌شود که با توجه به نمودار جمعیت و پدیده پیری جمعیت نیاز به افراد متخصص این رشته بیشتر هم شود. درآمد این رشته یک رقم مشخص نیست و به بسیاری از عوامل مختلف بستگی دارد. به عنوان مثال سرمایه گذاری و تاسیس کلینیک فیزیوتراپی درآمد بیشتری از کار در مراکز درمانی دارد.
حتما” بخوانید : راهنمای جامع انتخاب رشته علوم تجربی درکنکور 1401
بازار کار رشته فیزیوتراپی در سایر کشورها
نیاز به این رشته همچون سایر رشته‌های درمان بالاست. نیاز بالا به این رشته به این دلیل است که فرد متخصص و مورد نیاز باید علاوه بر تحصیلات آکادمیک، تجربه و مهارت عملی خوبی نیز داشته باشد. بهترین رشته‌ها برای متخصصان این رشته انگلستان، آمریکا، استرالیا، نیوزیلند و قسمت‌هایی از اروپای غربی است. در ادامه به درآمد این رشته در کشورهای مختلف می‌پردازیم:
- درآمد این رشته در کشور آمریکا از حدود 75 هزار دلار به صورت سالیانه شروع می‌شود و برای افراد با تجربه به 100 هزار دلار در سال می‌رسد.
- درآمد افراد تازه کار این رشته در استرالیا از سالیانه حدود 79 هزار دلار شروع می‌شود و به حدود 110 هزار برای افراد با تجربه افزایش پیدا می‌کند.
- درآمد فیزیوتراپیست‌ها در اروپا نیز از حدود 30 هزار یورو به صورت سالیانه شروع می‌شود و به 60 هزار یورو نیز افزایش پیدا می‌کند.
همانطور که گفته شد بازار کار این رشته در سایر کشورها نیز بسیار مناسب است و افراد پس از فارغ التحصیلی می‌توانند برای مهاجرت اقدام کنند که البته لازمه این کار معدل خوب، نمره زبان، آزاد سازی و معادل سازی مدرک و سرمایه جهت فرآیند مهاجرت است.
قبولی و ظرفیت رشته فیزیوتراپی
این رشته که بین گروه علوم تجربی از محبوبیت خاصی برخودار است ظرفیت بسیار پایینی نسبت به متقاضیان خود دارد و در نتیجه نیازمند یک تراز و رتبه کنکور خوب است. این رشته جز رشته‌های تحصیلی با نحوه گزینش بومی_قطبی است و کد رشته تعهد خدمت دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز برای آن ارائه می‌شود. پذیرش بومی_قطبی به این صورت است که فردی که بومی هر قطب باشد احتمال قبولی بالایی در فرد غیر بومی با رتبه یکسان دارد. ایران به 5 قطب تقسیم می‌شود.
| جدول دسته بندی قطب های بومی کشور ایران | |
| قطب های بومی | استان های تابعه |
| قطب یک | البرز، تهران، زنجان، سمنان، قزوین، قم، مرکزی، گلستان، گیلان و مازندران |
| قطب دو | خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سیستان و بلو |
| قطب سه | آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه و همدان |
| قطب چهار | اصفهان، چهارمحال بختیاری، یزد، ایلام، خوزستان و لرستان |
| قطب پنج | بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویر احمد و هرمزگان |
با توجه به بررسی‌های انجام شده بر روی دفترچه انتخاب رشته سازمان سنجش در سال 1400 ظرفیت قبولی این رشته 357 نفر در نظر گرفته شده که حدود 287 نفر به ظرفیت روزانه و 61 نفر به ظرفیت پردیس اختصاص داده شده اند. همچینین حدود 9 نفر نیز به ظرفیت تعهد خدمت اختصاص داده شده است.
نمونه کارنامه‌ها و قبولی‌های رشته فیزیوتراپی
حال به یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بررسی این رشته رسیدیم که رتبه قبولی است. چیزی که اهمیت دارد آخرین رتبه ای است که در این رشته پذیرفته شده است. ما قبولی‌های سال 1400 را بررسی کردیم. طبق این بررسی‌ها آخرین رتبه قبولی 2533 بوده که در دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس پذیرفته شده است. آخرین رتبه قبولی در منطقه دو نیز 2789 بوده که در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان قبول شده و در نهایت آخرین رتبه برای منطقه سه و در دانشگاه علوم پزشکی بم 1748 به دست آمده. در ادامه برخی از کارنامه‌های قبولی را برای شما ذکر کردیم.
با ارزیابی کارنامه‌های افراد پذیرفته شده در این رشته در سال 1400 و چارک چهارم قبولی (یعنی اگر 99 نفر در این رشته پذیرفته باشند، نفر 75 ام چارک چهارم است) به این جمع بندی می‌رسیم که میانگین درصدهای آنها حدود 40 درصد ادبیات، 70 درصد عربی، 70 درصد معارف، 60 درصد زبان و در دروس تخصصی 20 درصد ریاضی، 50 درصد زیست شناسی، 50 درصد فیزیک و 40 درصد شیمی بوده است.
سوالات متداول
- آیا فیزیوتراپی طرح اجباری دارد؟
- خیر برعکس رشته‌هایی همچون پزشکی و برخی پیراپزشکی‌ها، فیزیوتراپی طرح اجباری ندارد و طرح آن به صورت اختیاری است.
- درآمد فیزیوتراپی چقدر است؟
- درآمد فیزیوتراپی برای تازه فارغ التحصیلان از حقوق‌های پایه شروع می‌شود و نسبت به فعالیت فرد تا مبالغ بسیار خوبی می‌تواند افزایش داشته باشد.
