آموزش معکوس یکی از مؤثرترین شیوه‌های نوین آموزشی است که به یادگیری عمیق‌تر دانش‌آموزان کمک بسزایی می‌کند. این روش هوشمند که طی سال‌ها امتحان خود را پس داده است، دانش‌آموزان را تشویق می‌کند تا به بهترین شکل با مفاهیم درسی ارتباط برقرار کنند و از کار گروهی و انجام تکالیف در کلاس درس، لذت ببرند. اگر به عنوان یک معلم خلاق قصد دارید سبک آموزشی مفید و کارآمدی را به دانش‌آموزان خود هدیه دهید، لطفاً تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
مژه به معلمان عزیز: پلکان یادگیری آزمون ساز حرفه ای را برای شما معلمان ارائه داده است که می توانید برای ساخت آزمون آنلاین تستی و تشریحی دانش آموزان خود از این سامانه مهم و کاربردی استفاده کنید. برای استفاده از فرصت طلایی اشتراک رایگان اما محدود، همین حالا بر روی آزمون ساز کلیک نمایید!
آموزش معکوس / یادگیری معکوس چیست؟
آموزش معکوس شیوه‌ای از آموزش فعالیت‌محور است که با عبور از شیوه‌های سنتی و نه چندان کارآمد، فضای مناسبی را برای یادگیری بهتر دانش‌آموزان و تجربه‌ای پویا در حل تکالیف ایجاد می‌کند. در این شیوه آموزشی که برخلاف آموزش سنتی عمل می‌کند، دانش‌آموزان به جای اینکه درس را در کلاس یاد بگیرند و تکالیف را در خانه انجام دهند،درس را در خانه و تکالیف را در مدرسه با کمک معلم انجام می‌دهند. این روش هوشمندانه سبب بهبود ارتباط معلم و دانش‌آموزان و فضایی دوستانه و فعال در کلاس درس می‌شود.
چرا استفاده از کلاس یا آموزش معکوس مهم است؟
این روش آموزشی نوین با مزایای بسیاری برای معلم و دانش‌آموزان همراه است. در روش سنتی، معلم مباحث درسی را در کلاس ارائه می‌کند و از دانش‌آموزان می‌خواهد تا تکالیف مرتبط را در خانه انجام دهند. اگر دانش‌آموزان مباحث درسی را متوجه نشوند، معلم وقت کافی برای تکرار مباحث ندارد. از آن گذشته، نظارت کاملی روی انجام تکالیف دانش‌آموزان صورت نمی‌گیرد و بسیاری از اشکالات آن‌ها بی‌جواب می‌ماند.
اما در روش کلاس معکوس، معلم درس را از پیش ضبط می‌کند و فایل ویدیویی آن را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد. به این صورت دانش‌آموزان می‌توانند ویدیوهای درسی را در خانه هر چند دفعه که نیاز داشته باشند، تماشا کنند و سپس در محیطی شاد و سالم در کلاس درس، به حل کردن تکالیف درسی بپردازند. در این روش دانش‌آموزان فعالانه با مباحث درسی تعامل برقرار کرده و اشکالات درسی خود را نیز زیر نظر معلم برطرف می‌کنند.
بیشتر بخوانید: انواع روش تدریس را بشناسید!
مراحل آموزش معکوس با امکانات موجود در ایران
معلم‌های خلاقی که دغدغه آموزش بهتر به دانش‌آموزان خود را دارند، به آسانی می‌توانند روش کلاس معکوس را برای کلاس درس خود پیاده‌سازی کنند. کافی است:
- از تدریس خود در کلاس درس فیلم بگیرید، آن را به چند قسمت با طول مناسب تقسیم کنید و پیش از کلاس سهم هر جلسه را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید.
- برای قرار دادن ویدیوها در اختیار دانش‌آموزان می‌توانید از اپلیکیشن شاد یا دیگر بسترهای آموزشی مناسب استفاده کنید. همچنین می‌توانید ویدیو هر جلسه را روی فلش بریزید و در اختیار والدین قرار دهید.
- پیش از شروع کلاس، تمرینات مربوطه را آماده کنید، دانش‌آموزان را گروه‌بندی کرده و به سؤالات و اشکالات درسی آن‌ها پاسخ دهید.
- پیش از اجرای این روش، مزایای روش کلاس معکوس را با دانش‌آموزان و والدین آن‌ها در میان بگذارید.
مزایای آموزش معکوس و تأثیر آن بر یادگیری درس
دانش‌آموزانی که با این روش نوین درس‌های خود را یاد می‌گیرند، درک عمیقتری از مباحث درسی خود پیدا می‌کنند. آن‌ها می‌توانند ویدیوهای آموزشی را تا هر چند بار و با هر سرعتی که مناسب می‌دانند، تماشا کنند. بعلاوه می‌توانند در اینترنت راجع به مباحث درسی آموخته‌شده جستجو کنند، ویدیوهای آموزشی معلم‌های دیگر را نیز تماشا و موضوع را از زوایای مختلف بررسی کنند.
آن‌ها همچنین می‌توانند در کلاس درس از یادگیری دسته‌جمعی و فعال لذت ببرند و مطمئن شوند که هیچ سؤال یا اشکالی برایشان بی‌جواب نمی‌ماند و معلم دلسوز تا یادگیری کامل مباحث در کنار آن‌هاست.
معایب آموزش معکوس
هر روش آموزشی سودمند در کنار مزایایی که دارد، چالش‌هایی نیز دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرند. با آگاهی از این چالش‌ها و مدیریت صحیح آن‌ها می‌توانید روش کلاس معکوس را به شیوه کارآمدتری پیاده‌سازی کنید و از رشد و پیشرفت دانش‌آموزان خود لذت ببرید:
- در این روش لازم است با ایجاد فضایی دلچسب و شاد، دانش‌آموزان را به تماشای ویدیوها تشویق کنید. اگر دانش‌آموزان به تماشای ویدیوها رغبت نکنند، متعاقباً در کلاس درس نیز نمی‌توانند در حل مسائل شرکت کنند. پس لازم است به طول ویدیوها، نحوه تدریس و ایجاد فضای دل‌انگیز در ویدیوها و کلاس درس توجه کافی داشته باشید.
- لازم است نحوه نکته‌برداری و مطالعه دروس برای امتحانات را به دانش‌آموزان خود آموزش دهید تا از مطالعه دروس بازنمانند.
- لازم است فضای کلاس را پویا و فعال نگه دارید. در صورت منفعل بودن معلم، نمی‌توان از دانش‌آموزان انتظار داشت که فعالانه به حل مسئله بپردازند.
اهمیت نقش معلم در کلاس و آموزش معکوس
برای اینکه بهترین نتیجه از آموزش‌ها حاصل شود، لازم است معلم و دانش‌آموزان با همکاری یکدیگر، هرکدام نقش مربوط به خود را به درستی ایفا کنند. معلم به عنوان راهنمای اصلی دانش‌آموزان، لازم است:
- شیوه تدریس صحیحی را با بازخورد گرفتن از عملکرد دانش‌آموزان برگزیند. برای دانش‌آموزان کم‌سن‌و‌سال، آموزش همراه با شعر، بازی و تفریح و در مدت‌زمان کوتاه‌تر، نتیجه بهتری می‌دهد.
- معلم لازم است ویدیوها را با کیفیتی مناسب ضبط کرده و در فرصت مناسب در دسترس دانش‌آموزان یا والدین آن‌ها قرار دهد. تأخیر در ارسال ویدیوها می‌تواند به بی‌نظمی در کلاس درس بینجامد.
- معلم لازم است فعالانه با دانش‌آموزان همراه باشد، در رفع اشکالات درسی آن‌ها بکوشد و دانش‌آموزان ضعیف‌تر را نیز به همکاری با گروه و یادگیری آسان‌تر مباحث درسی تشویق کند.
حتما بخوانید: راهکارهای افزایش بازدهی کلاس
نقش دانش آموزان در کلاس درس معکوس
یکی از مزایای مهم آموزش معکوس Reverse education، نقش فعال دانش‌آموزان در پروسه یادگیری است. در این روش آموزشی، دانش‌آموزان در واقع نقش اصلی را در پروسه یادگیری خود ایفا می‌کنند. به همین دلیل نیز مسئولیت‌هایی برعهده آن‌ها قرار دارد که لازم است انجام دهند:
- دانش‌آموزان لازم است وقت بگذارند و ویدیوهای آموزشی را در خانه تماشا کنند، سؤالات و اشکالات خود را یادداشت کنند و از معلم بپرسند.
- دانش‌آموزان لازم است با دیگر همکلاسی‌های خود در حل تمرین‌ها مشارکت کنند، مهارت حضور در گروه را بیاموزند و خود را با برنامه کلاس هماهنگ کنند.
سؤالات متداول
آیا آموزش معکوس همان آموزش آنلاین است؟
خیر. در کلاس معکوس، ویدیوهای آموزشی از پیش ضبط‌شده در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و حل تمرین‌های درسی در کلاس حضوری اتفاق می‌افتد. بنابراین این دو روش آموزشی را نمی‌توان یکی دانست.
آیا فیلم آموزش هر جلسه حتماً باید قبل از جلسه ضبط شود؟
ضرورتاً خیر. معلم می‌تواند از قبل همه ویدیوهای آموزشی را ضبط و بودجه‌بندی کند و هر قسمت را پیش از کلاس حضوری در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد. اگر مباحث درسی نسبت به سال پیش تغییری نداشته است، معلم می‌تواند از ویدیوهای ضبط‌شده پارسال برای آموزش به دانش‌آموزان امسال خود نیز استفاده کند.
نتیجه‌گیری
آموزش معکوس یکی از روش‌های نوین آموزشی است که تحولی چشمگیر در زمینه یادگیری دانش‌آموزان ایجاد می‌کند. با پیاده‌سازی این روش آموزشی هوشمند می‌توانید مهارت‌های مهمی را به دانش‌آموزان خود یاد دهید و از پیشرفت و درخشش آن‌ها در درس و زندگی لذت ببرید.
لطفا نظر ارزشمند خود را در باره این مقاله به صورت کامنت در زیر همین پست منتشر کنید.
